Κελλιανός: 1821-2021. ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΩΝ ΔΥΟ ΣΙΚΕΛΙΩΝ ΚΑΙ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΑ (1821/1830). Mελέτη σε συνέχειες, ενόψει της μεγάλης επετείου του 2021 (E

1821-2021

200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821

Το Εικοσιένα υπήρξε ένα κομβικό σημείο στην ιστορία του διαχρονικού Ελληνισμού αλλά και της ιστορίας της σύγχρονης Ευρώπης.
Η επέτειος των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821 προσφέρει μία ευκαιρία αναστοχασμού για το παρόν και κυρίως για το μέλλον της χώρας μας.

Ο ΚΕΛΛΙΑΝΟΣ φιλοξενεί μια νέα προσέγγιση του Εικοσιένα και ένα ψηφιακό αρχείο ανοιχτό και προσβάσιμο σε όλους.
Η δημοσίευση αυτή σε συνέχειες του Γιάννη Κορίνθιου βασίζεται σε ανεκμετάλλευτα αρχεία και τεκμήρια που παρατίθενται ψηφιακά για πρώτη φορά στον ιστότοπο ΚΕΛΛΙΑΝΟΣ, προκειμένου να εμπλουτιστεί και διευρυνθεί η ιστορική έρευνα και ο επιστημονικά δημόσιος λόγος για το 1821 ενόψει της μεγάλης επετείου του 2021.

Α Το Βασίλειο των Δύο Σικελιών και οι Μεγάλες Δυνάμεις (1820-1830)

https://kellianos.blogspot.com/2019/03/18211830-2021.html

Β Οι κυβερνήσεις του Βασιλείου των Δύο Σικελιών (1821-1830)

https://kellianos.blogspot.com/2019/04/18211830-2021.html

Γ Η κυβέρνηση του Luigi de’ Medici di Ottajano (1822-1830)

https://kellianos.blogspot.com/2019/04/18211830-2021_29.html

Δ Οι κυβερνήσεις του Βασιλείου των Δυο Σικελιών και η Ελληνική Προσωρινή Διοίκηση

https://kellianos.blogspot.com/2019/10/18211830-2021.html

Ε
Το Βασίλειο των Δύο Σικελιών και η Πύλη

Ο Φερδινάνδος ο 1ος και ο Φραγκίσκος ο 1ος ήθελαν να έχουν καλές σχέσεις με την Πύλη. Η κυβέρνηση της Νάπολης είχε αναθέσει το 1822 στον Επιτετραμμένο του Βασιλείου στην Κωνσταντινούπολη, Giambattista Navoni, να διαπραγματευθεί τον ελεύθερο διάπλου των Στενών στα εμπορικά πλοία με σημαία του Βασιλείου για να μπορούν να εισπλέουν στον Εύξεινο.

Βλ. Πρακτικά του Συμβουλίου του Κράτους της 12ης Δεκεμβρίου 1822 στο ASN, Segreteria Particolare del Re/Ministero degli Affari Esteri, 50 (1822-1823), της 7ης Φεβρουαρίου 1825 και της 5ης Σεπτεμβρίου 1825 στο ASN, Segreteria Particolare del Re/Ministero degli Affari Esteri, 52 (1825), της 9ης Νοεμβρίου 1826 και της 20ης Δεκεμβρίου 1826 στο ASN, Segreteria Particolare del Re/Ministero degli Affari Esteri, 53 (1826). Η διακρατική συνθήκη του 1740 με την Πύλη δεν προέβλεπε τον ελεύθερο διάπλου των Στενών αλλά απλώς προσδιόριζε τις σχέσεις του Βασιλείου με τις τρεις ηγεμονίες της βόρειας Αφρικής. Βλ. σχετικά A. NUZZO, La rivoluzione greca e la questione d’Oriente nella corrispondenza dei diplomatici napoletani (1820-1830), Salerno 1934, σ. 12. Βλ. επίσης M. SCHIPA, Il regno di Napoli al tempo di Carlo di Borbone, Napoli 1923, σ. 205 κεξ.

Ο ελεύθερος διάπλους του Ευξείνου ήταν θέμα ζωτικής σημασίας για τον εμπορικό στόλο που μέχρι τότε ήταν αναγκασμένος να προμηθεύεται ορισμένα προϊόντα πρώτης ανάγκης στα διάφορα διαμετακομιστικά κέντρα στο Αιγαίο: “La navigazione libera del Mar Nero da ottenersi per la Real Bandiera è uno degli oggetti i più interessanti pe’l Commercio del Regno. Qualunque sacrificio che per ciò si faccia sarà abbondantemente ricompensato dalla uscita dei prodotti del Regno”.

Βλ. Πρακτικά του Συμβουλίου του Κράτους της 9ης Νοεμβρίου 1826 στο ASN, Segreteria Particolare del Re/Ministero degli Affari Esteri, 53 (1826).

Ο διάπλους των Στενών και του Ευξείνου από τον εμπορικό στόλο θα άνοιγε νέες οπωσδήποτε αγορές για την απορρόφηση των προϊόντων του Βασιλείου.

Μέχρι το 1821 τα νεαπολιτάνικα πλοία κατάφερναν να διασχίζουν τα Στενά και να εισπλέουν στον Εύξεινο με σημαία της Ρωσίας, σύμφωνα με μια συνθήκη του 1782 που είχε συνυπογράψει η Ρωσία με το Βασίλειο, ή και με άλλες σημαίες των Δυνάμεων που είχαν το ελεύθερο να διασχίζουν τα Στενά.

Βλ. Πρακτικά του Συμβουλίου του Κράτους της 12ης Δεκεμβρίου 1822 στο ASN, Segreteria Particolare del Re/Ministero degli Affari Esteri, 50 (1822/1823).

Με την έκρηξη της ελληνικής επανάστασης η Πύλη έλαβε προληπτικά μέτρα για να εμποδίζει “simili simulazioni” και προέβαινε σε νηοψίες των εμπορικών σκαφών.

Οι διαπραγματεύσεις της Νεάπολης με την Πύλη καθυστερούσαν να απολήξουν σε υπογραφή συμφωνίας επειδή η Πύλη δεν ήταν διατεθειμένη “di risolvere nulla fino a che la sorte de’ Greci non sia decisa”.

Βλ. Πρακτικά του Συμβουλίου του Κράτους της 5ης Σεπτεμβρίου 1825 στο ASN, Segreteria Particolare del Re/Ministero degli Affari Esteri, 52 (1825).

Στις διαπραγματεύσεις αυτές συμμετείχε και εκπρόσωπος της Αυστρίας για ένα χρονικό διάστημα. Όταν όμως η κυβέρνηση της Νάπολης διαπίστωσε ότι οι μεσολαβητικές ενέργειες της Αυστρίας δεν οδηγούσαν σε ικανοποιητικά αποτελέσματα, τότε αποφάσισε προσφορότερο να προστρέξει στη Ρωσία για να επέμβει στην Πύλη, μια και ο ελεύθερος διάπλους των Στενών και του Ευξείνου θα ευνοούσε σημαντικά το ρωσικό εισαγωγικό και εξαγωγικό εμπόριο: “Il passaggio del Mar Nero e la libera navigazione in esso favorisce gli interessi della Russia, perchè fa riceverle i prodotti esteri di prima mano; l’Austria, però, per quante assicurazioni si facciano, non favorirà mai la nostra navigazione, perchè il nostro Commercio, la nostra navigazione, è pregiudizievole agli interessi della Bandiera Austriaca”.

Βλ. Πρακτικά του Συμβουλίου του Κράτους της 20ης Δεκεμβρίου 1826 στο ASN, Segreteria Particolare del Re/Ministero degli Affari Esteri, 53 (1826).

Η διακρατική σύμβαση για τον ελεύθερο διάπλου του Ευξείνου από τον νεαπολιτάνικο εμπορικό στόλο υπογράφηκε στις 16 Οκτωβρίου 1827, λιγες μέρες πριν την καταστροφή του τουρκοαιγυπτιακού στόλου στο λιμάνι του Ναβαρίνου.

Βλ. Πρακτικά του Συμβουλίου του Κράτους της 31ης Ιανουαρίου 1828 στο ASN, Segreteria Particolare del Re/Ministero degli Affari Esteri, 55 (1828).

Η υπογραφή της συμβάσεως αυτής θεωρήθηκε ως ένα από τα σπουδαιότερα επιτεύγματα της νεαπολιτάνικης διπλωματίας. Ο ελεύθερος διάπλους θα συνέτεινε αποφασιστικά στην οικονομική ανάπτυξη του Βασιλείου και στην άνοδο του δείκτη των εμπορικών ανταλλαγών, οι οποίες είχαν υποστεί καθίζηση λόγω της ύφεσης του εμπορίου που είχε προκαλέσει ο ξεσηκωμός των Ελλήνων.

Copyright Γιάννης Κορίνθιος