ΤΑ ΚΕΛΛΙΑ ΤΗΣ ΤΗΝΟΥ
martedì 15 dicembre 2020
sabato 28 novembre 2020
Αntonio, μια αόρατη κλωστή θα μας συνδέει για πάντα.
Όταν χάνεις έναν φίλο σου, χάνεις μαζί κι ένα κομμάτι του εαυτού σου, νοιώθεις να φεύγει η γη κάτω από τα πόδια σου.
Όταν ο Φίλος σου φεύγει για τα άγνωστα μονοπάτια δεν υπάρχουν κατάλληλα λόγια να περιγράψουν ούτε τον πόνο σου, ούτε το κενό που αφήνει με την απουσία του στη ζωή σου.
Ο θάνατος του δημάρχου της Μοντρέστας, Αntonio ZEDDA, δημιουργεί δυσαναπλήρωτο κενό στους οικείους του αλλά και στη Μοντρέστα όλη. Ξεχώριζε για την ανθρωπιά του, για την κοινωνική του ευαισθησία, όπως και για τη θετική επικοινωνία που είχε με τους δημότες του. Πολιτικά παρών και μαχητικός για τον τόπο του, σεμνός, ειλικρινής, διακριτικός και συγκροτημένος, αποτελούσε παράδειγμα ανθρωπιάς.
Αntonio, μια αόρατη κλωστή θα μας συνδέει για πάντα.
mercoledì 25 novembre 2020
Τι πράγματι σημαίνει αυτή η δαμόκλειος που αιωρείται αόρατη: διαβάζοντας Αντ. Φωστιέρη εν καιρώ εγκλεισμού
Μόλις βρήκα δυο νέα βιβλία του Αντώνη Φωστιέρη στο γραμματοκιβώτιό μου.
Καλοτάξιδα να είναι, αγαπητέ Αντώνη.
giovedì 22 ottobre 2020
Serena Uccello, Siamo tutti “greci”: dentro le parole e non solo (il sole 24ore, 21 ottobre 2020)
Siamo tutti “greci”: dentro le parole e non solo
Con il suo ultimo saggio, dal titolo “Le parole della nostra storia – Perché il greco ci riguarda” (Marsilio), Giorgio Ieranò ci conduce alle origini del nostro linguaggio per mostrarci il luogo da cui siamo partiti ma soprattutto quanto complesso, lungo e ricco è stato il viaggio che abbiamo finora compiuto
di Serena Uccello
La più citata è filosofia ma anche con politica non va male. Quando si tratta di sminuzzare il nostro linguaggio il tributo alla lingua greca è ricorrente. É lì in Grecia che, a noi figli della grande famiglia indo-europea, ci conduce l'origine del nostro linguaggio. Un tributo doppio, perché al greco facciamo riferimento per quelle parole che ci portiamo dietro dal paganesimo e al greco facciamo riferimento per le parole cruciali della tradizioni cristiana: «a partire», ci fa riflettere Giorgio Ieranò nel saggio Le parole della nostra storia – Perché il greco ci riguarda (Marsilio), «da parole come “Vangelo” o come “Chiesa”. Persino “cristiano” è parola greca, perché Christòs era la traduzione greca dell'ebraico “Messia”».
E già da queste prime battute, tratte dall'introduzione, c'è materia per convincersi che questo è un testo da leggere, perché oltre a riportarci alle radici ci mette anche abbastanza in discussione, lasciandoci quel piacere proprio delle letture che aggiungono, quelle letture che magari costringono a un ribaltamento dei convincimenti ma che nel farlo trasferiscono il divertimento della comprensione.
Scrive Ieranò «il greco non è una lingua morta. É una lingua vivissima per la semplice ragione che, caso unico al mondo, continua a essere parlata da millenni, senza interruzioni…Ed è una lingua viva anche perché, quando la modernità si è inventata parole nuove, le ha spesso create sullo stampo del greco. Utopia, nostalgia, ecologia, xenofobia, psichedelia, tutti termini coniati dopo il Medioevo, e alcuni anche in tempi molto recenti, sono costruiti con radici greche».
E questo è noto, poi ci sono quelle parole in cui c'è sempre lo zampino greco ma in modo meno evidente. Ad esempio «anche “gamba” per citare solo un altro caso viene da kampè, “giuntura, piegamento”». Con non poche sorprese come nel caso della parola glamour. Inglese, ma con salde radici greche: «una corruzione di grammatikè, “grammatica”».
Il testo di Ieranò è certamente un percorso che parte dalle parole per costruire la mappa di quei riferimenti che tanto sul piano storico e filosofico quanto su quello meno consapevole della coscienza collettiva costituiscono la nostra identità culturale, ma rompe anche lo schema proprio di quei testi che affrontano il tema dell'eredità linguistica solo in chiave etimologica.
Si pensi a un saggio di qualche anno fa che si intitolava Il nostro greco quotidiano del grecista Pietro Janni. Testo che Ieranò cita per ribadire quanto c'è del greco nella nostra quotidianità e riallacciarsi così alla tradizione di questa letteratura scientifica ma anche per lanciare lo sguardo oltre: per spiegare come «questa onnipresenza» sia il risultato di una «complessa vicenda culturale». Allora le parole che Ieranò cita (da psiche a mistero, da filosofia a teologia) sono scelte per aprirci a questa complessità e trasferirci anche un metodo. Qui si tratta di imparare a usare la stratificazione del linguaggio per conoscere la storia. «La storia intesa innanzitutto come storia della tradizione, cioè dei modi attraverso i quali le idee, i testi e le parole degli antichi sono stati tramandati». Con una avvertenza: questo è un viaggio dentro una selva. «La selva dove a ogni angolo si incrociano le ideologie, le passioni, i sogni di diverse epoche dell’umanità».
Giorgio Ieranò
Parole della nostra storia. Perché il greco ci riguarda
Marsilio (pp.224, 17 euro)
lunedì 12 ottobre 2020
"ΝΑΠΟΛΗ, ΚΥΠΡΟΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ". Συνεργασία των Γενικών Αρχείων του Κράτους (ΓΑΚ) με Archivio di Stato της Νάπολης (ASNa) και Εταιρεία Κυπριακών Σπουδών στα πλαίσια των επετειακών εκδηλώσεων 1821/2021
sabato 10 ottobre 2020
"ΝΑΠΟΛΗ, ΚΥΠΡΟΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ". "NAPOLI, CIPRO E IL RISORGIMENTO GRECO". Tre Mostre parallele a Napoli, ad Atene e a Nicosia (15 marzo - 28 maggio 2021) per il bicentenario della rivoluzione greca del 1821.
- ➢Collezione FAMIGLIA TYPALDOS.
- ➢Collezione PAUL KYPRIANOU.
- ➢Collezione JANNIS KORINTHIOS.
lunedì 28 settembre 2020
Γιώργος Σεφέρης, ΕΝΑΣ ΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ (Φθινόπωρο, 1936)
ΕΝΑΣ ΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ
Γυρίσαμε πάλι στό φθινόπωρο, τό ϰαλοϰαίρι
σάν ἕνα τετράδιο πού μᾶς ϰούρασε γράφοντας μένει
γεμάτο διαγραφές ἀφῃρημένα σχέδια
οτό περιθώριο ϰι ἐρωτηματιϰά, γυρίσαμε
στήν ἐποχή τῶν ματιῶν πού ϰοιτάζουν
στόν ϰαθρέφτη μέσα στό ἠλεχτριϰό φῶς
σφιγμένα χείλια ϰι οἱ ἄνθρωποι ξένοι
στίς ϰάμαρες στούς δρόμους ϰάτω ἀπ’ τίς πιπεριές
ϰαθώς οἱ φάροι τῶν αὐτοϰινήτων σϰοτώνουν
χιλιάδες χλωμές προσωπίδες.
Γυρίσαμε· πάντα ϰινᾶμε γιά νά γυρίσουμε
στή μονaξιά μιά φούχτα χῶμα, στίς ἄδειες παλάμες.
Κι ὅμως ἀγάπησα ϰάποτε τή λεωφόρο Συγγροῦ
τό διπλό λίϰνισμα τοῦ μεγάλου δρόμου
πού μᾶς ἄφηνε Θαματουργά στή θάλασσα
τήν παντοτινή γιά νά μᾶς πλύνει ἀπό τίς ἁμαρτίες·
ἀγάπησα ϰάποιους ἀνθρώπους ἄγνωστους
ἀπαντημένους ξαφνιϰά στό ἔβγα τῆς μέρας,
μονολογώντας σάν ϰαπετάνιοι βουλιαγμένης ἀρμάδας,
σημάδια πώς ὁ ϰόσμος εἶναι μεγάλος.
Κι ὅμως ἀγάπησα τούς δρόμους τούς ἐδῶ, αὑτές τίς ϰολόνες·
ϰι ἂς γεννήθηϰα στήν ἄλλη ἀϰρογιαλιά ϰοντά
σέ βοῦρλοι ϰαί σέ ϰαλάμια νησιά
πού εἶχαν νερό στήν ἄμμο νά ξεδιψάει
ὁ ϰουπολάτης, ϰι ἃς γεννήθηϰα ϰοντά
στή θάλασσα πού ξετυλίγω ϰαί τυλίγω στά δάχτυλά μου
σάν εἷμαι ϰουρασμένος – δέν ξέρω πιά ποῦ γεννήθηϰα.
Μένει ἀϰόμα τό ϰίτρινο ἀπόσταγμα τό ϰαλοϰαίρι
ϰαί τά χέρια σου γγίζοντας μέδουσες πάνω στό νερό
τά μάτια σου ξεσϰεπασμένα ξαφνιϰά, τά πρῶτα
μάτια τοῦ ϰόσμου, ϰι οἱ θαλασσινές σπηλιές·
πόδια γυμνά στό ϰόϰϰινο χῶμα.
Μένει ἀϰόμα ὁ ξανθός μαρμαρωμένος ἔφηβος τό ϰαλοϰαίρι
λίγο ἁλάτι πού στέγνωσε στή γούβα ἑνός βράχου
λίγες βελόνες πεύϰου ὕστερα ἀπ’ τή βροχή
σϰόρπιες ϰαί ϰόϰϰινες σά χαλασμένα δίχτυα.
Δέν τά ϰαταλαβαίνω αὐτά τά πρόσωπα δέν τά ϰαταλαβαίνω
μιμοῦνται ϰάποτε τό θάνατο ϰι ἔπειτα ξανά
φέγγουν μέ μιά ζωή πυγολαμπίδας χαμηλή
μέ μιά προσπάθεια περιορωμένη ἀνέλπιδη
σφιγμένη ἀνάμεσα σέ δυό ρυτίδες
σέ δυό τραπεζάϰια ϰαφενείου ϰηλιδωμένα
σϰοτώνουνται τό ἕνα μέ τ’ ἄλλο λιγοστεύουν
ϰολλοῦν σά γραμματόσημα στά τζάμια
τά πρόσωπα τῆς ἄλλης φυλῆς.
Περπατήσαμε μαζί μοιραστήϰαμε τό ψωμί ϰαί τόν ὕπνο
δοϰιμάσαμε τήν ἴδια πίϰρα τοῦ ἀποχωρισμοῦ
χτίσαμε μέ τίς πέτρες πού εἴχαμε τά σπίτιοι μας
πήραμε τά ϰαράβια ξενιτευτήϰαμε γυρίσαμε
βρήϰαμε τίς γυναῖϰες μας νά περιμένουν
μᾶς γνώρισαν δύσϰολα, ϰανείς δέ μᾶς γνωρίζει.
Κι οἱ σύντροφοι φόρεσαν τ’ ἀγάλματα φόρεσαν τίς γυμνές
ἄδειες ϰαρέϰλες τοῦ φθινοπώρου, ϰι οἱ σύντροφοι
σϰοτώσανε τά πρόσωπά τους· δέν τά ϰαταλαβαίνω.
Μένει ἀϰόμα ἡ ϰίτρινη ἔρημο τό ϰαλοϰαίρι
ϰύματα τῆς ἄμμου φεύγοντας ὣς τόν τελευταῖο ϰύϰλο
ἕνας ρυθμός τυμπάνου ἀλύπητος ἀτέλειωτος
μάτια φλογισμένα βουλιάζοντας μέσα στόν ἤλιο
χέρια μέ φερσίματα πουλιῶν χαράζοντας τόν οὐρανό
χαιρετώντας στίχους νεϰρῶν σέ στάση προσοχῆς
χαμένα σ’ ἕνα σημεῖο πού δέν τ’ ὁρίζω ϰαί μέ ϰυβερνᾶ·
τά χέρια σου γγίζοντας τό ἐλεύθερο ϰῦμα.
Γιώργος Σεφέρης
Φθινόπωρο, 1936
giovedì 16 luglio 2020
Napoli e il Risorgimento greco - ASNa - ΓΑΚ GR (Napoli-Atene-Nicosia: 15.3.2021-28.5.2021). LA MOSTRA IN ANTEPRIMA
Napoli e il Risorgimento greco - Mostre parallele ASNa - ΓΑΚ GR
https://www.facebook.com/events/756419418428225/