Γιάννης Κορίνθιος
«η γλώσσα ως παρακαταθήκη και ειδοποιό στοιχείο της ταυτότητας του ελληνισμού και της ελληνικής παιδείας»
Θέλω να ευχαριστήσω την ΑΧΕΠΑ που με συμπεριέλαβε στο πανελ των ομιλητών αυτής της διαδικτυακής συνάντησης.
Ψάχνοντας λοιπόν προχτές στο αρχείο μου τα έγγραφα του 2014, δηλαδή της χρονιάς που υπέβαλα την πρότασή μου, στην Ελλάδα και στην Κύπρο ταυτόχρονα, για την καθιέρωση της Παγκόσμιας Ημέρας, βρήκα ένα έγγραφό μου, με ημερομηνία 20 Ιουλίου 2014, προς τον τότε ανώτατο πρόεδρο της ΑΧΕΠΑ, Αντώνη Κουζούνη, και τον καλούσα να συστρατευθεί μαζί μου στην κινητοποίηση για την καθιέρωση.
Με το καλό ξαναανταμώνουμε σήμερα σε αυτή τη συνάντηση.
Γιορτάζουμε πια παντού την Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας και Ελληνικού Πολιτισμού. Χτες όλες οι Αρχές δημοσίευσαν χαιρετισμό για αυτή την Ημέρα. Και κυκλοφόρησαν πολλά άρθρα στις εφημερίδες. Στο www.lifo.gr διάβασα μια σωστή ανάλυση του Χρήστου Κλαίρη ομότιμου καθηγητή Γενικής Γλωσσολογίας στη Σορβόννη.
2014 είναι η χρονιά που όλα ξεκίνησαν. Από τη Νάπολη, στην Ιταλία.
Ήταν μια σπίθα που έλαμψε και άναψε αρχικά το υποβόσκον ενδιαφέρον των κλασσικών λυκείων και της Ομογένειας της Ιταλίας για τη γλώσσα μας.
Ήταν μια ιδέα που σιγά σιγά μεταμορφώθηκε σε μια θαρραλέα προσπάθεια.
Πολλές φορές αρκεί μια σπίθα, μια ιδέα
Ήταν ένα βότσαλο που ρίχτηκε στο νερό, στα λιμνάζοντα ύδατα της αδιαφορίας και της αβελτηρίας.
Και πέτυχε ένα σωρό αναπηδήσεις, δημιούργησε κύματα ενδιαφέροντος, ένα σωρό ομόκεντρους κύκλους, αντίκτυπο στην κοινωνία.
Ποιός το περίμενε;
Κι όμως αυτή η ιδέα, η σπίθα, το βότσαλο έκανε θαύματα.
Ο επιμένων νικά.
Ναι, ήταν μάχη, ήταν μια μεγάλη κινητοποίηση που ξεκίνησε από τη Νάπολη και τα σχολεία της και απλώθηκε σε όλη την Ιταλία, κι από την Ιταλία στην Ελλάδα και σε όλες τις ηπείρους.
Και τώρα που αντιλαμβάνομαι ότι αυτή η ιδέα στέριωσε, ανδρώθηκε, έγινε πραγματικότητα και ότι η Παγκόσμια Ημέρα τιμάται πια σε όλο τον κόσμο, αισθάνομαι περήφανος και συγκινημένος.
Έβαλα το πετραδάκι μου σε αυτό το θαύμα.
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ είναι θησαυρός και παρακαταθήκη.
´Ολοι γνωρίζουμε ότι το μέλλον της γλώσσας μας ταυτίζεται με το μέλλον του Ελληνισμού.
Γλώσσα σημαίνει ταυτότητα και πάνω στη γλώσσα σμιλεύεται η ιστορία κάθε λαού. Είναι απαραίτητο να διαφυλάξουμε τη γλώσσα μας ως κόρην οφθαλμού για να διαφυλάξουμε την ταυτότητά μας, την Ελληνικότητά μας.
Η Ομογένεια έχει βέβαια μια μεγάλη ευαισθησία στο θέμα της γλώσσας.
Για όλους τους Ομογενείς πρώτης γενιάς προέχει η ανάγκη διατήρησης της γλώσσας και στις επόμενες γενιές για να μην την πάθουν σαν τους Ποσειδωνιάτες.
Ποσειδωνιάται Καβάφη
Την γλώσσα την ελληνική οι Ποσειδωνιάται εξέχασαν τόσους αιώνας ανακατευμένοι με Τυρρηνούς, και με Λατίνους, κι άλλους ξένους. Το μόνο που τους έμεινε προγονικό ήταν μια ελληνική γιορτή, με τελετές ωραίες, με λύρες και με αυλούς, με αγώνας και στεφάνους. Κ' είχαν συνήθειο προς το τέλος τής γιορτής τα παλαιά τους έθιμα να διηγούνται, και τα ελληνικά ονόματα να ξαναλένε, που μόλις πια τα καταλάμβαναν ολίγοι. Και πάντα μελαγχολικά τελείων' η γιορτή τους. Γιατί θυμούνταν που κι αυτοί ήσαν Έλληνες- Ιταλιώται έναν καιρό κι αυτοί· και τώρα πώς εξέπεσαν, πώς έγιναν, να ζουν και να ομιλούν βαρβαρικά βγαλμένοι –ω συμφορά!– απ' τον Ελληνισμό.
Μη νομίζετε ωστόσο ότι είναι εύκολο να διατηρηθεί η γλώσσα στις δεύτερες και τρίτες γενιές.
Είναι δεδομένο ότι για όλους τούς λαούς, πού θέλουν να διαφυλάξουν την ιστορική τους συνέχεια και μνήμη, η γλώσσα αποτελεί στοιχείο αναπόσπαστο της εθνικής ταυτότητάς τους.
Η γλώσσα συντηρεί την πολιτιστική ταυτότητα, και είναι το κυριότερο όχημα του πολιτισμού ενός λαού.
Το ζητούμενο ιδιαίτερα σήμερα είναι η διατήρηση, η στήριξη, ο σεβασμός και η διάδοση της Ελληνικής Γλώσσας, η οποία ταυτίζεται με τη βαθύτερη ουσία του ευρωπαϊκού πολιτισμού και αποτελεί διαχρονικό στοιχείο θαυμασμού.
Στην εποχή μας τα ηλεκτρονικά μηνύματα αποσυνθέτουν την ελληνική γλώσσα. Επιταχύνουν βέβαια τη διακίνηση των πληροφοριών και την επικοινωνία, αλλά τραυματίζουν, κακοποιούν και πληγώνουν τη γλώσσα μας.
Πιστεύω ότι ¨ανεπαισθήτως¨, μεθοδευμένα και συστηματικά η γλώσσα μας καταστρέφεται και αντικαθίσταται είτε από τα greeklish, είτε από «κράμματα» ελληνικών με αγγλικά μαζί.
Η παγκοσμιοποίηση έχει φέρει πολλά καλά αλλά κρύβει και αρκετούς κινδύνους, προκαλεί ανησυχίες σε πολλούς γλωσσολόγους και έχει φέρει τη γλώσσα μας στην άκρη του γκρεμνού.
Η γλώσσα μας κινδυνεύει βέβαια από τους χρήστες και από την αδιαφορία πολλών.
Δεν μπορούμε να παραμένουμε αδιάφοροι. Κάτι πρέπει να κάνουμε...
Ο Θεός μας χάρισε μια γλώσσα ζωντανή, εύρρωστη, πεισματάρα και χαριτωμένη, που αντέχει ακόμη, μολονότι έχουμε εξαπολύσει όλα τα θεριά να τη φάνε! Γ. ΣΕΦΕΡΗΣ
Ευτυχώς η Γλώσσα μας έχει βαθιές ρίζες και είναι δύσκολο να τη ξερριζώσει κανένας.
‘Εχει όμως ανάγκη από φροντίδα και στοργή.
Χρειάζεται δηλαδή επαγρύπνηση και επιστράτευση, για να μη σαρωθούν τα πάντα.
Κινδυνεύει ο διαχρονικός πολιτισμός μας, κινδυνεύει θανάσιμα η γλώσσα μας.
Την επιβίωση μιας γλώσσας μπορεί να επηρεάσει μακροπρόθεσμα η συρρίκνωση των χρήσεών της, όπως σωστά παρατηρεί ο Καθ. Κος Κλαίρης στο χτεσινό του δημοσίευμα.
Η εφημερίδα Guardian σε άρθρο της πρόσφατα έγραφε ότι Οι Έλληνες είχαν μία λέξη για όλα μέχρι που η γλώσσα κατακλύστηκε από αγγλικούς όρους λόγω πανδημίας.
Αγαπητοί φίλοι,
«Πολύ δεν θέλει ο Έλληνας
Να χάσει την λαλιά του
Και να γίνει μισέλληνας
Από την αμυαλιά του.»
[ΝΙΚΟΣ ΓΚΑΤΣΟΣ]
Εγώ ζώ στην Ιταλία. Κι εδώ στην Ιταλία, και συγκεκριμένα στη Νάπολη, όχι στην Ελλάδα, ξεκίνησε η κινητοποίηση το 2014 για την καθιέρωση της Παγκόσμιας Ημέρας.
Η Ελλάδα και η Ιταλία μοιράστηκαν και μοιράζονται ένα κοινό πεπρωμένο: έδωσαν τον πολιτισμό στον δυτικό κόσμο. Το μέλλον μας είναι κοινό και σχετίζεται με τις δυνατές ταυτότητες μας σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο, όπου άλλοι πολιτισμοί, αλλες παραδόσεις και ήθη και έθιμα ανταγωνίζονται για να έρθουν στο προσκήνιο.
Στην Ιταλία έχουν επιβιώσει δύο γλωσσικές ακριτικές νησίδες Ελληνοφωνίας καθώς επίσης και ιστορικές εστίες της διασποράς που διατηρούν την πολιτιστική τους ταυτότητα.
Η αντοχή της ελληνικής διαλέκτου στη νότια Ιταλία αποτελεί ένα ακόμα στοιχείο θαυμασμού.
Είναι σαφές λοιπόν γιατί βγήκε το 2014 από την οργανωμένη Ομογένεια και από τα Κλασσικά Λύκεια της Ιταλίας η ιδέα να καθιερωθεί η Παγκόσμια Ημέρα της Ελληνικής Γλώσσας και του Ελληνικού Πολιτισμού.
Με την υπ. αριθμ. 17889 κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Εξωτερικών και Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων (ΦΕΚ Β΄ 1384/24/04/2017) καθιερώθηκε η 9 Φεβρουαρίου ως Παγκόσμια Ημέρα της Ελληνικής Γλώσσας.
Σύμφωνα με την κοινή υπουργική απόφαση, το Υπουργείο Εξωτερικών όφειλε να μεριμνήσει για την αναγνώριση της Παγκόσμιας Ημέρας της Ελληνικής Γλώσσας και από τους διεθνείς οργανισμούς, όπως ο ΟΗΕ και η ΟΥΝΕΣΚΟ.
Δεν μου φαίνεται ότι κάτι τέτοιο έχει γίνει ακόμα. Καιρός να γίνουν τα αναγκαία πρώτα βήματα μαζί με την Κύπρο και την Ιταλία.
Η ΗΜΕΡΑ αυτή δεν είναι όμως μια γιορτή μόνο για την Ομογένεια.
Η Ημέρα αυτή πρέπει να έχει εορταστικό χαρακτήρα στα σχολεία και στα πανεπιστήμια της Ελλάδος και της Κύπρου, στις εστίες, στις κοινότητες και στα σχολεία της Ομογένειας και στους Φιλελληνικούς Ομίλους.
Φέτος βέβαια η ΗΜΕΡΑ αυτή γιορτάστηκε σε περισσότερες χώρες, ακόμα και στην Τύνιδα και στην Ίμβρο.
Στη Νάπολη, από όπου όλα ξεκίνησαν και δεν είναι τυχαίο, κάθε χρόνο η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ είναι μια πανηγυρική πολιτιστική γιορτή.
Δεκάδες σχολεία συμμετέχουν στις εκδηλώσεις μας, που συνήθως διαρκούν μια εβδομάδα.
Φέτος όλη η εκδήλωση έγινε εξ αποστάσεως και μεταδόθηκε από το κανάλι youtube GIORNATA MONDIALE DELLA LINGUA E CULTURA GRECA του συντονιστικού καθηγητών που διοργανώνει κάθε χρόνο την εκδήλωση.
Το θέμα που ανέπτυξαν οι μαθητές των Κλασικών Λυκείων ήταν επίκαιρο: ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ.
Η γλώσσα και ο πολιτισμός κάθε λαού της Ευρώπης είναι στοιχεία ταυτότητας, στοιχεία ελευθερίας μοναδικά. Ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός θεμελίωνε το γλωσσικό του «πιστεύω» στο συνδυασμό δύο λέξεων: γλώσσα – ελευθερία. Σήμερα, 200 χρόνια από το 21, προβάλλει και πάλι επιτακτική η ανάγκη εξίσωσης της γλώσσας με την ελευθερία.
Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, η Ελλάδα έχει ανάγκη να προβάλει τις αξίες του πολιτισμού της, όπως αυτές επέδρασαν μέσα στον χρόνο και συνέβαλαν στην διαμόρφωση ενός οικουμενικού κώδικα αξιών.
Οφείλουμε να αμυνθούμε για την γλώσσα μας για να αποσοβήσουμε τη βαθμιαία εξασθένηση και καταστροφή της πολιτισμικής μας ταυτότητας.
Ό,τι ο χρόνος δεν μπόρεσε να καταλύσει έχουμε χρέος και προσωπική ευθύνη όχι μόνο να σεβαστούμε και να υπηρετήσουμε, αλλά και να παραδώσουμε στους επόμενους, στα παιδιά μας.
Σήμερα, μπροστά στον υπαρκτό κίνδυνο του αφελληνισμού λόγω της κρίσης και στον κίνδυνο της αποξένωσης των νέων γενεών από τις ρίζες τους καθίσταται ακόμα πιο επιτακτική η ανάγκη διαφύλαξης και στήριξης της ελληνικής γλώσσας και παιδείας.
Χρειάζεται να αμυνθούμε και να δώσουμε συνεχείς μάχες για να διατηρηθεί η Ελληνική γλώσσα, σε μια περίοδο εκτεταμένης κρίσης και αμφισβήτησης αξιών.
Κι όπως αναφέρει στο χτεσινό μήνυμά της η Πρόεδρος της Δημοκρατίας: η ελληνική γλώσσα παραμένει «από τα πλέον αναπαλλοτρίωτα του έθνους κτήματα», σύμφωνα με τον Αδαμάντιο Κοραή και οφείλουμε να μεριμνούμε να μην την κακοποιούμε, να μην την ευτελίζουμε, να τιμάμε τους κανόνες της και να σεβόμαστε τις λέξεις της, αφού, καθώς έγραψε ο Σολωμός στον «Διάλογο ποιητή και σοφολογιώτατου», «η ευγένειά τους κρέμεται από την τέχνη με την οποία τις μεταχειριζόμαστε».
Στόχος όλων μας πρέπει να είναι η αναβάθμιση του Ελληνικού Πολιτισμού σε διεθνές πεδίο και να κάνουμε γνωστή, κυρίως στις νεότερες γενιές, την ουσιαστική συμβολή του Ελληνισμού στον δυτικό πολιτισμό, ιδιαίτερα σήμερα με δεδομένη την τάση συρρίκνωσης και συμπίεσης των ΄μικρών΄ γλωσσών.
Για τη γλώσσα του παππού και της γιαγιάς αγωνιζόμαστε όλοι!
